Hundo, Kato kaj Rato?

狗-貓-鼠

? ? Ekde la lasta jaro mi a?dis svage la onidiron, ke mi malamas katojn. la atesta?o estas nature mia novelo “La Kunikloj kaj la Kato”[1], kaj ?ar tio estis mia memkonfeso, kompreneble mi havis nenion alian por diri—sed mi anka? estis neniom ?enita pro tio. tamen, en la kuranta jaro mi fari?is ja iom maltrankvila. Mi ne povas eviti ion skribi de tempo al tempo, kaj kiam miaj skriba?oj publiki?is, ver?ajne pli tre malofte tiklis la jukon por iuj homoj sed plej ofte tu?is al ili la doloron. Se mi ne estas atenta, mi e? ofendas famajn personojn a? famajn profesorojn a?, des pli malbon?ance, “mentorojn kiuj havas sur si la respondecon gvidi junulojn”[2]. Tiam estus ekstreme dan?ere. Kial? ?ar tiuj grandaj homoj “ne estas ofende trakteblaj”[3]. Kial ili “ne estas ofende trakteblaj”? ?ar ili povas esti tiel ofenditaj, ke ili publikigos leteron en ?urnalo, anoncante:“Rigardu! ?u hundo ne malamas katon? Jen s-ro Lusin mem konfesas sian malamon al la kato, sed samtempe li anka? parolas favore pri la batado de la 'hundo falinta en akvon!'” La subtileco de tiu “l(fā)ogiko” ku?as en tio, ke ili volas pruvi per miaj propraj vortoj ke mi estas hundo. Konsekvence, ?io, kion mi diris, devas esti komplete renversita. E? se mi dirus, ke duoble du estas kvar, a? trioble tri estas na?, anka? ?iuj miaj vortoj eraras. kaj ?ar tio fari?as erara, tial la ?entlemanoj kompreneble estas pravaj e? se ili pretendas, ke duoble du egalas sep, trioble tri estas mil, ktp.

? ? ? ? 從去年起，仿佛聽得有人說我是仇貓的。那根據(jù)自然是在我的那一篇《兔和貓》；這是自畫招供，當(dāng)然無話可說，——但倒也毫不介意。一到今年，我可很有點(diǎn)擔(dān)心了。我是常不免于弄弄筆墨的，寫了下來，印了出去，對(duì)于有些人似乎總是搔著癢處的時(shí)候少，碰著痛處的時(shí)候多。萬一不謹(jǐn)，甚而至于得罪了名人或名教授，或者更甚而至于得罪了“負(fù)有指導(dǎo)青年責(zé)任的前輩”之流，可就危險(xiǎn)已極。為什么呢？因?yàn)檫@些大腳色是“不好惹”的。怎地“不好惹”呢？就是怕要渾身發(fā)熱之后，做一封信登在報(bào)紙上，廣告道：“看哪！狗不是仇貓的么？魯迅先生卻自己承認(rèn)是仇貓的，而他還說要打‘落水狗’！”①這“邏輯”的奧義，即在用我的話，來證明我倒是狗，于是而凡有言說，全都根本推翻，即使我說二二得四，三三見九，也沒有一字不錯(cuò)。這些既然都錯(cuò)，則紳士口頭的二二得七，三三見千等等，自然就不錯(cuò)了。

? ? Sekve mi ekprovis esplori la “motivon” de ilia malamo. Tio ne signifas, ke mi arogas imiti la modon de tiuj modernaj kleruloj, kiuj la?das a? degradas verkojn per motivo [4]; mi nur volis purigi min anticipe. La? mia supozo, tio ne estis malfacila por animala psikologo, sed beda?rinde mi ne posedis tian specialan scion. Poste mi trovis la ka?zon en la Folkloro de Natura Historio de D-ro O. D?hnhardt, kiu donis la jenan rakonton: Animaloj kunvenis por diskuti gravan aferon. ?eestis birdoj, fi?oj kaj bestoj escepte de elefanto. Ili decidis lote elekti iun el ili por ?in alvenigi kaj tiu tasko falis sur la hundon. “Kiel mi povus trovi la elefanton?” demandis la hundo, “Mi neniam vidis nek konis ?in.” La aliaj respondis: “Tio estas facila. ?i havas ?ibon.” La hundo foriris kaj renkontis katon, kiu ekarkigis sian dorson. ?i do invitis la katon kaj ili iris kune. Kiam la hundo prezentis la katon kun arki?anta dorso kiel elefanton, la aliaj ?iuj mokridis ?in, kaj ekde tiam malamikeco esti?is inter la hundo kaj la kato.

? ? ? ? 我于是就間或留心著查考它們成仇的“動(dòng)機(jī)”。這也并非敢妄學(xué)現(xiàn)下的學(xué)者以動(dòng)機(jī)來褒貶作品的那些時(shí)髦，不過想給自己預(yù)先洗刷洗刷。據(jù)我想，這在動(dòng)物心理學(xué)家，是用不著費(fèi)什么力氣的，可惜我沒有這學(xué)問。后來，在覃哈特博士(Dr.O.Dahmhardt)的《自然史底國(guó)民童話》里，總算發(fā)現(xiàn)了那原因了。據(jù)說，是這么一回事：動(dòng)物們因?yàn)橐套h要事，開了一個(gè)會(huì)議，鳥、魚、獸都齊集了，單是缺了象。大家議定，派伙計(jì)去迎接它，拈到了當(dāng)這差使的鬮的就是狗。“我怎么找到那象呢？我沒有見過它，也和它不認(rèn)識(shí)?！彼鼏枴！澳侨菀祝贝蟊娬f，“它是駝背的。”狗去了，遇見一匹貓，立刻弓起脊梁來，它便招待，同行，將弓著脊梁的貓介紹給大家道：“象在這里！”但是大家都嗤笑它了。從此以后，狗和貓便成了仇家。

? ? Kvankam forpasis nur mallonga tempo post kiam la germanoj eliris de la arbaro, tamen iliaj scienco kaj arto jam akiris rimarkindajn atingojn; e? la ornamado al iliaj libroj kaj la delikateco de iliaj ludiloj montri?as amindaj. Sed ?i tiu fabelo estas efektive sen?arma, anka? la ka?zo de la malamiki?o nekonvinka. La kato arkigis sian dorson, tamen ?i ja ne celas sin ?ajnigi elefanto a? pavi fiere per tio. Kulpis ja la senscio de la hundo. Finfine tio povis esti kalkulata kiel iu motivo. Mia malamo al la kato estis tamen tre diferenca ol tio.

　? ? 日爾曼人走出森林雖然還不很久，學(xué)術(shù)文藝卻已經(jīng)很可觀，便是書籍的裝潢，玩具的工致，也無不令人心愛。獨(dú)有這一篇童話卻實(shí)在不漂亮；結(jié)怨也結(jié)得沒有意思。貓的弓起脊梁，并不是希圖冒充，故意擺架子的，其咎卻在狗的自己沒眼力。然而原因也總可以算作一個(gè)原因。我的仇貓，是和這大大兩樣的。

? ? Fakte, estas ne necese ke oni faras tiel akran distingon inter homo kaj besto. En animalujo, kvankam ne estas tiel komforte kaj libere kiel la antikvuloj imagis, sed tie estas malpli da abomeninda afektado ol en la homara socio. La animaloj agas la? sia naturo kaj diras neniun vorton por pravigi sian agon ?u ?ustan a? mal?ustan. Vermoj eble estas malpuraj, sed ili neniam pretendas pri sia senmakuleco. Ke ferocaj vulturoj kaj bestoj prenas la malpli fortajn kiel siajn nutra?ojn, tio meritas esti nomata kruela, sed ili ja neniam starigas flagojn de “justeco” kaj “praveco” [5]?por ke la viktimoj ?iam admiru kaj la?du ilin e? ?is la tempo kiam tiuj estas man?ataj. Kiam homoj scipovis stari?i rekta, tio estis kompreneble granda progreso. Kiam li scipovis paroli, tio estis alia granda progreso. Kiam li scipovis skribi kaj verki, tio estis ankora? plia progreso. tamen anka? degenero esti?is, ?ar tiam komenci?is la vanta parolo. ankora? ne malbona estas la vanta parolo; en certa tempo oni e? nekonscie diras kontra?volan parolon, kaj tiuokaze la homo devas senti honton kompare kun tiuj bestoj kiuj scipovas nur krii. Se efektive ekzistas supre la Kreinto, kiu rigardas ?iujn kreitojn egalaj, eble li opinias tiujn lertajn artifikojn de la homo superfluaj, ?uste kiel ni vidas en zoo la transkapi?on de simioj a? saluton de elefantinoj, kaj kvankam ni tiam ofte ekridas nedeteneble, sed samtempe ni sentas malkomforton, e? triston, opiniante, ke tiuj superfluaj lertaj agoj prefere estu forlasitaj. tamen, estante homoj, vole nevole ni devas “kunagi kun sampartianoj por oponi la kontra?ulojn” kaj provas pravigi nin mem imitante la ekzemplon de aliaj homoj kaj la? la moro de la nuntempo.

? ? ? ?其實(shí)人禽之辨，本不必這樣嚴(yán)。在動(dòng)物界，雖然并不如古人所幻想的那樣舒適自由，可是嚕蘇做作的事總比人間少。它們適性任情，對(duì)就對(duì)，錯(cuò)就錯(cuò)，不說一句分辯話。蟲蛆也許是不干凈的，但它們并沒有自命清高；鷙禽猛獸以較弱的動(dòng)物為餌，不妨說是兇殘的罷，但它們從來就沒有豎過“公理”“正義”的旗子，使?fàn)奚咧钡奖怀缘臅r(shí)候?yàn)橹梗€是一味佩服贊嘆它們。人呢，能直立了，自然是一大進(jìn)步；能說話了，自然又是一大進(jìn)步；能寫字作文了，自然又是一大進(jìn)步。然而也就墮落，因?yàn)槟菚r(shí)也開始了說空話。說空話尚無不可，甚至于連自己也不知道說著違心之論，則對(duì)于只能嗥叫的動(dòng)物，實(shí)在免不得“顏厚有忸怩”。假使真有一位一視同仁的造物主，高高在上，那么，對(duì)于人類的這些小聰明，也許倒以為多事，正如我們?cè)谌f生園里，看見猴子翻筋斗，母象請(qǐng)安，雖然往往破顏一笑，但同時(shí)也覺得不舒服，甚至于感到悲哀，以為這些多余的聰明，倒不如沒有的好罷。然而，既經(jīng)為人，便也只好“黨同伐異”，學(xué)著人們的說話，隨俗來談一談，——辯一辯了。

? ? Nun, rilate al mia antipatio al katoj, mi konsideras ke mi havas sufi?e da motivoj kaj ke mi estas justa kaj prava. Unue, en naturo la kato estas diferenca ol aliaj bestoj. Kiam ?i kaptas birdon a? raton, anstata? tuj mortigi la viktimon per ekmordo, ?i ?iam turmente forlasas, rekaptas kaj denove forlasas ?in, kaj ?i ?in man?as nur post kiam ?i jam enui?as de sia ludo. Tio ege similas al la malbona kutimo de la homo, nome, li?ojas pri la malfeli?o de la malfortuloj kaj malrapide plilongigas ilian suferon. Due, kvankam la katoj devenas de la sama familio kiel leonoj kaj tigroj, sed kian vulgaran konduton ili havas! tamen tio eble apartenas al ilia naturo. Se ili havus grandecon dekoble la nunan, oni efektive ne povas scii kian konduton ili prenos. Sed tiuj argumentoj kvaza? ekaperas nur en la momento de mia skribado, kvankam mi kredas, ke ili jam okupis mian penson pli frue. Pli bona klarigo estas simple tio, ke ilia kriado dum pari?o fari?as tiel kompleksa agado, kaj ?i estas ?eniga por la nervoj precipe dum nokto kiam oni volas legi a? dormi.Dum tiuj okazoj, mi ?iam atakas ilin per longa bambua stango. Kiam gehundoj pari?as sur strato, senokupantoj ofte bategas ilin per bastono. Iam mi vidis bronzgrafika?on de P. Bruegel d. ?, titolitan Allegorie der Wollust,kiu montras anka? tian agon, kiu ?iam estis kaj estas komuna al ?inio kaj ?iuj aliaj landoj.

? ? ? ?現(xiàn)在說起我仇貓的原因來，自己覺得是理由充足，而且光明正大的。一、它的性情就和別的猛獸不同，凡捕食雀、鼠，總不肯一口咬死，定要盡情玩弄，放走，又捉住，捉住，又放走，直待自己玩厭了，這才吃下去，頗與人們的幸災(zāi)樂禍，慢慢地折磨弱者的壞脾氣相同。二、它不是和獅虎同族的么？可是有這么一副媚態(tài)！但這也許是限于天分之故罷，假使它的身材比現(xiàn)在大十倍，那就真不知道它所取的是怎么一種態(tài)度。然而，這些口實(shí)，仿佛又是現(xiàn)在提起筆來的時(shí)候添出來的，雖然也象是當(dāng)時(shí)涌上心來的理由。要說得可靠一點(diǎn)，或者倒不如說不過因?yàn)樗鼈兣浜蠒r(shí)候的嗥叫，手續(xù)竟有這么繁重，鬧得別人心煩，尤其是夜間要看書，睡覺的時(shí)候。當(dāng)這些時(shí)候，我便要用長(zhǎng)竹竿去攻擊它們。狗們?cè)诖蟮郎吓浜蠒r(shí)，常有閑漢拿了木棍痛打；我曾見大勃呂該爾(P.Bruegeld.A)的一張銅版畫AllegoriederWollust上，也畫著這回事，可見這樣的舉動(dòng)，是中外古今一致的。

Depost kiam la obstina a?stria scienculo Sigmund Freudo iniciatis psikanalizon—kiun s-ro Zhang Shizhao tradukis onidire kiel “koran ekzamenon”, kio estas vere simpla kaj antikveca sed malfacile komprenebla termino—kelkaj el niaj famuloj kaj eminentaj profesoroj uzas ?in en sia aludo, sugestante ke tiuj aferoj devas esti atribuitaj al seksa deziro. Nun, lasu for la aferon pri la bato al la hundo. Rilate al mia bato al la kato, tion ka?zas nur ilia kriado, kaj mi havas neniun malicon, kredante ke mia envio estas neniel granda. En la nuna tempo, kiam oni facile alportas al si ripro?on pro ?iu eta movo, mi ja devas tion deklami anta?e. Ekzemple, anta? sia geedzi?o, anka? la homoj havas sufi?e longan procedon. La nova maniero estas skribi almena? faskon, a? e? paka?on da am-leteroj, la malnova maniero estas “demandi pri nomoj”, “sendi gefian?igajn donaca?ojn”6, klini?i kaj genui?i. Kiam la familio Jiang de Haichang okazigis lastjare nupton en Beijing, ili uzis tri tutajn tagojn por la ceremonio kaj presigis ru?kovrilan Nuptan Manlibron kun anta?parolo, en kiu ili eksplikis: “Por diri ?uste, ?iuj ritoj devas esti zorgeme ellaboritaj.Se simpleco estas la sola celo kiun oni strebas, pro kio do oni ankora? bezonas la ritojn?...Tial, ?iuj ritaspiantoj devas vigle levi?i sed neniel descendu al la plebo kiu estas tro malalta por la ritoj!” tamen, mi neniom koleris, ?ar ili ja ne devigis min ?eesti, kaj tio montras ke la ka?zo de mia malamo al la kato simple ku?as en tio, ke ili kriadas tre proksime de miaj oreloj. La diversajn ritojn kiuj ne estas la afero de la nekoncernatoj mi ne priatentas. Sed, se iu venas kaj devigas min deklami am-leterojn a? riverenci kune kun li, kiam mi ?uste volas legi ion a? dormi, mi nepre defendos min mem per longa bambua stango. Krome, mi anka? ne tre ?ojas tiam, kiam iuj, kun kiuj mi havis ordinare malmulte da interkomuniki?ado, subite sendis al mi ru?an invitilon kun presitaj frazoj kiaj “pro la nupto de mia junfratino” a? “l(fā)a edzi?o de mia filo” “ni havas la honoron inviti vin” a? “mi petas la ?eeston de via tuta familio” kiuj enhavas en si “insidajn sugestojn”, tiel ke mi sentus iom da embaraso, se mi ne elspezus kelkan monon por fari donacon.

自從那執(zhí)拗的奧國(guó)學(xué)者弗羅特(S.Freud)提倡了精神分析說——psychoanalysis，聽說章士釗先生是譯作“心解”的，雖然簡(jiǎn)古，可是實(shí)在難解得很——以來，我們的名人名教授也頗有隱隱約約，檢來應(yīng)用的了，這些事便不免又要?dú)w宿到性欲上去。打狗的事我不管，至于我的打貓，卻只因?yàn)樗鼈內(nèi)氯?，此外并無惡意，我自信我的嫉妒心還沒有這么博大，當(dāng)現(xiàn)下“動(dòng)輒獲咎”之秋，這是不可不預(yù)先聲明的。例如人們當(dāng)配合之前，也很有些手續(xù)，新的是寫情書，少則一束，多則一捆；舊的是什么“問名”“納采”，磕頭作揖，去年海昌蔣氏在北京舉行婚禮，拜來拜去，就十足拜了三天，還印有一本紅面子的《婚禮節(jié)文》，《序論》里大發(fā)議論道：“平心論之，既名為禮，當(dāng)必繁重。專圖簡(jiǎn)易，何用禮為？……然則世之有志于禮者，可以興矣！不可退居于禮所不下之庶人矣！”然而我毫不生氣，這是因?yàn)闊o須我到場(chǎng)；因此也可見我的仇貓，理由實(shí)在簡(jiǎn)簡(jiǎn)單單，只為了它們?cè)谖业亩溥叡M嚷的緣故。人們的各種禮式，局外人可以不見不聞，我就滿不管，但如果當(dāng)我正要看書或睡覺的時(shí)候，有人來勒令朗誦情書，奉陪作揖，那是為自衛(wèi)起見，還要用長(zhǎng)竹竿來抵御的。還有，平素不大交往的人，忽而寄給我一個(gè)紅帖子，上面印著“為舍妹出閣”，“小兒完姻”，“敬請(qǐng)觀禮”或“闔第光臨”這些含有“陰險(xiǎn)的暗示”的句子，使我不花錢便總覺得有些過意不去的，我也不十分高興。

? ? tamen, ?io ?i tio apartenas al la nuna tempo. Rememoro pruvas, ke mia malamo al la kato ekdati?as longe anta? mi povis doni la suprajn ka?zojn, kaj tiam mi estis nur proksimume dekjara. E? hodia? mi klare memoras, ke la ka?zo estis treege simpla: ?ar la kato man?as musojn—?i man?is la amindan dorlotatan museton, kiun mi bredis.

? ? ? ? 但是，這都是近時(shí)的話。再一回憶，我的仇貓卻遠(yuǎn)在能夠說出這些理由之前，也許是還在十歲上下的時(shí)候了。至今還分明記得，那原因是極其簡(jiǎn)單的：只因?yàn)樗岳鲜螅粤宋绎曫B(yǎng)著的可愛的小小的隱鼠。

? ? En la okcidentaj landoj, la? onidiro, la nigran katon oni ne tre ?atas. Mi ne scias ?u tiu onidiro estas fidinda, sed la nigra kato en la rakontoj de Edgar Allan Poe estis efektive timinda. La japanaj katoj tre facile fari?as spiritoj, kaj la feroceco de la “kat-?amanino”, kiu devoras homojn, estas des pli terura. En ?inio, kvankam estis “kat-diabloj” en antikva tempo, tamen lastatempe oni tre malofte a?das iliajn malicojn, ver?ajne la olda magio jam perdi?is kaj ili fari?as honestaj. Sed, en mia infana?o mi ?iam sentis ilin iom monstraj, sekve havis neniom da simpatio por ili. Tio okazis en iu somera vespero en mia infana?o, kiam mi ku?is ?uante iom da malvarmeto sur malgranda tablo sub giganta osmantarbo, kaj mia avino sidis apud la tablo svingante tifaan ventumilon kaj rakontis al mi enigmojn kaj rakontojn. Subite, a?di?is sur la osmantarbo skrapo kaj paro da fosforeske flagrantaj okuloj descendis en mallumo kun la bruo. Tio surprizis min, kaj anka? la avino interrompis sian rakonton kaj komencis rakonti pri la kato.

? ? ? ?聽說西洋是不很喜歡黑貓的，不知道可確；但EdgarAllanPoe的小說里的黑貓，卻實(shí)在有點(diǎn)駭人。日本的貓善于成精，傳說中的“貓婆”，那食人的慘酷確是更可怕。中國(guó)古時(shí)候雖然曾有“貓鬼”，近來卻很少聽到貓的興妖作怪，似乎古法已經(jīng)失傳，老實(shí)起來了。只是我在童年，總覺得它有點(diǎn)妖氣，沒有什么好感。那是一個(gè)我的幼時(shí)的夏夜，我躺在一株大桂樹下的小板桌上乘涼，祖母搖著芭蕉扇坐在卓旁，給我猜謎，講古事。忽然，桂樹上沙沙地有趾爪的爬搔聲，一對(duì)閃閃的眼睛在暗中隨聲而下，使我吃驚，也將祖母講著的話打斷，另講貓的故事了——

? ? “?u vi scias, ke la kato estis instruisto de la tigro?” ?i diris. “Kiel vi infanoj povus scii ke la kato estis majstro de la tigro? En la komenco la tigro ja scipovis nenion. Do ?i sin turnis al la kato por lerni. La kato instruis ?in kiel sin?eti, kapti, kaj man?i la kapta?on ?uste kiel la kato mem kaptis musojn. Kiam fini?is ?iuj lecionoj, la tigro pensis, ke ?i jam ellernis ?iom da kapabloj kaj neniu povus superi ?in escepte nur de la instruisto kato. Se ?i, la tigro, mortigus la katon, ?i mem fari?os la plej potenca. Tiel decidinte, la tigro sin?etis al la kato. tamen la kato jam delonge sciis ?ian fiintencon, kaj, per eksalto ?i facilmove iris sur la arbon, dume la tigro nur povis ka?ri gape sub la arbo. La kato ne fininstruis siajn ?iujn kapablojn, ?i ankora? ne instruis la tigron surgrimpi la arbon.”

? ? ? ? “你知道么？貓是老虎的先生?！彼f?！靶『⒆釉趺磿?huì)知道呢，貓是老虎的師父。老虎本來是什么也不會(huì)的，就投到貓的門下來。貓就教給它撲的方法，捉的方法，吃的方法，象自己的捉老鼠一樣。這些教完了；老虎想，本領(lǐng)都學(xué)到了，誰也比不過它了，只有老師的貓還比自己強(qiáng)，要是殺掉貓，自己便是最強(qiáng)的腳色了。它打定主意，就上前去撲貓。貓是早知道它的來意的，一跳，便上了樹，老虎卻只能眼睜睜地在樹下蹲著。它還沒有將一切本領(lǐng)傳授完，還沒有教給它上樹?！?

? ? Vere bon?ance, mi pensis. Estas feli?e ke la tigro tro malpacienci?is, alie de sur la osmantarbo descendus tigro. tamen, finfine la okaza?o estis tre timinda. Mi volis eniri en la ?ambron kaj dormi. la nokto fari?is des pli malluma. La foliaro de la osmantarbo tremis susure, kaj anka? ekblovis venteto. Supozeble la mato jam fari?is frideta, ke mi povus ku?i sur ?i kviete sen turni?ado.

? ? ? ?這是僥幸的，我想，幸而老虎很性急，否則從桂樹上就會(huì)爬下一匹老虎來。然而究竟很怕人，我要進(jìn)屋子里睡覺去了。夜色更加黯然；桂葉瑟瑟地作響，微風(fēng)也吹動(dòng)了，想來草席定已微涼，躺著也不至于煩得翻來復(fù)去了。??

? ??En domo kelk-jarcentojn a?a, sub la malforta lumeto de olelampo, estis libera mondo de la ratoj, kiuj facilmove iris kaj akre krietis. Ilia sinteno estis ofte e? pli aroganta ol tiu de la “famaj personoj kaj eminentaj profesoroj”. En nia domo estis bredata kato, sed satigante sin per siaj ?iutagaj man?oj ?i ne pli atentis pri la ratoj. Kvankam mia avino kaj aliaj ofte plendis pri tio, ke la ratoj roddifektis komodojn a? ?telis man?a?ojn, sed mi ne konsideris tion granda krimo, kaj tio neniel koncernis min. Krome tiajn kulpojn faris nur la grandaj ratoj, kaj tiajn oni ne devis atribui al mia dorlotata museto. Tiu museto, ne pli granda ol onies dikfingro, plej movi?is sur planko kaj ne tre timis homojn. La loka nomo por ili estis yinshu, kaj ili ja diferencis de tiuj, kiuj vivas en la tegmento. Fronte de mia lito glui?is du koloraj lignogravura?oj. La unua, “La Edzi?o de Porko”,, konsistis el multaj longaj bu?oj kaj grandaj oreloj, kiujn mi opiniis ne tre belaj. La alia, “La Nupto de Ratoj”, tamen estis sufi?e ?arma. ?iuj ratoj en ?i, ekde la novedzo, novedzino ?is honoraj prizorgantoj de la geedzi?anta paro, gastoj kaj servantoj, havis senescepte altajn makzelojn kaj maldikajn gambojn, tre simile al kleruloj, sed ?iuj en ru?aj jakoj kaj verdaj pantalonoj. Mi pensis ke tiuj, kiuj povas okazigi tiel solenan ceremonion, certe estas nur tiuj ratoj kiujn mi ?atas. Nun regas filistreco. Kiam mi renkontas geedzi?an procesion sur la strato, mi simple rigardas tion reklamo de sekskuni?o kaj donas neniom da atento. Sed en tiu tempo mi havis tiel fortan deziron vidi la “geedzi?on de la ratoj”, ke mi ver?ajne ne estus enui?inta e? se la ceremonio estus da?inta kontinue dum tri diurnoj kiel tiu okazinta ?e la familio Jiang de Haichang. En la anta?vespero de la Lanterna Festo [7]?mi ?iam ne volis dormi sed pacience atendas por ke la procesio eliru el sub mia lito. Sed tiam mi vidis nur kelkajn nudajn musojn, kiuj movi?is sur la planko kaj tute ne estis similaj al tiuj en nupto. Fine mi ne plu povis ?isatendi kaj ekfalis en dormon kun beda?ro. Kiam mi ree ovris miajn okulojn, jen venis la sekva tago—la Lanterna Festo. Povas esti, ke kiam la ratoj geedzi?as, ili ne nur ne dissendas invitilojn por kolekti donaca?ojn, e? la vere entuziasmajn “rigardantojn” ili anka? absolute ne akceptas. Mi pensas, ke tio estas ilia kutimo, kaj ni nenial povas protesti.

? ? ? ?幾百年的老屋中的豆油燈的微光下，是老鼠跳梁的世界，飄忽地走著，吱吱地叫著，那態(tài)度往往比“名人名教授”還軒昂。貓是飼養(yǎng)著的，然而吃飯不管事。祖母她們雖然常恨鼠子們嚙破了箱柜，偷吃了東西，我卻以為這也算不得什么大罪，也和我不相干，況且這類壞事大概是大個(gè)子的老鼠做的，決不能誣陷到我所愛的小鼠身上去。這類小鼠大抵在地上走動(dòng)，只有拇指那么大，也不很畏懼人，我們那里叫它“隱鼠”，與專住在屋上的偉大者是兩種。我的床前就帖著兩張花紙，一是“八戒招贅”，滿紙長(zhǎng)嘴大耳，我以為不甚雅觀；別的一張“老鼠成親”卻可愛，自新郎、新婦以至儐相、賓客、執(zhí)事，沒有一個(gè)不是尖腮細(xì)腿，象煞讀書人的，但穿的都是紅衫綠褲。我想，能舉辦這樣大儀式的，一定只有我所喜歡的那些隱鼠。現(xiàn)在是粗俗了，在路上遇見人類的迎娶儀仗，也不過當(dāng)作性交的廣告看，不甚留心；但那時(shí)的想看“老鼠成親”的儀式，卻極其神往，即使象海昌蔣氏似的連拜三夜，怕也未必會(huì)看得心煩。正月十四的夜，是我不肯輕易便睡，等候它們的儀仗從床下出來的夜。然而仍然只看見幾個(gè)光著身子的隱鼠在地面游行，不象正在辦著喜事。直到我敖不住了，怏怏睡去，一睜眼卻已經(jīng)天明，到了燈節(jié)了。也許鼠族的婚儀，不但不分請(qǐng)?zhí)?，來收羅賀禮，雖是真的“觀禮”，也絕對(duì)不歡迎的罷，我想，這是它們向來的習(xí)慣，無法抗議的。

? ? Fakte, la granda malamiko de la rato ne estas kato. En la malfrua printempo, se vi a?dus la krieton kiun oni nomas “nombrado de kupraj moneroj far rato”, vi povos scii ke ?ia timinda murdisto jam alvenis. Tiu vo?o ja esprimas panikon en senespero. La rato ne tiel krias e? se ?i renkontas la katon. Kompreneble la kato estas timinda, tamen nur se la rato enkuras malgrandan truon, la kato montras sin senpova. Tiel restas ankora? multe da ?ancoj por forkuro. Nur la timinda murdisto, la serpento, kiu estas longa maldika kaj preska? sama en kalibro kiel la rato, povas iri ?ien, kien la rato iras. Anka? la tempo de persekutado da?ras ekstreme longe, kaj tre malofte la rato povas savi sin. Kiam oni a?das la “nombradon de moneroj”, probable la rato jam havis neniun elirejon.

? ? ? ??老鼠的大敵其實(shí)并不是貓。春后，你聽到它“咋！咋咋咋咋！”地叫著，大家稱為“老鼠數(shù)銅錢”的，便知道它的可怕的屠伯已經(jīng)光臨了。這聲音是表現(xiàn)絕望的驚恐的，雖然遇見貓，還不至于這樣叫。貓自然也可怕，但老鼠只要竄進(jìn)一個(gè)小洞去，它也就奈何不得，逃命的機(jī)會(huì)還很多。獨(dú)有那可怕的屠伯——蛇，身體是細(xì)長(zhǎng)的，圓徑和鼠子差不多，凡鼠子能到的地方，它也能到，追逐的時(shí)間也格外長(zhǎng)，而且萬難幸免，當(dāng)“數(shù)錢”的時(shí)候，大概是已經(jīng)沒有第二步辦法的了。

? ?